Στο Ιράν δεν μπορείς να σχεδιάσεις τίποτα, αυτό όμως μπόρεσα να το πραγματοποιήσω» ακούγεται στην άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής, καθώς ο 31χρονος Dara Daneshmand μου εξιστορεί τι κρύβεται πίσω από την απόφασή του να κάνει κάτι συγκινητικό και συγχρόνως επικερδές. Να αναπαλαιώσει το παλιό σπίτι όπου έμεναν ο παππούς και η γιαγιά του στην πόλη Yazd του Ιράν, σε ένα πανδοχείο, το «Wadi House». Εκεί, όπου έρχονται επισκέπτες από όλο τον κόσμο με αφορμή την ανακήρυξη της πόλης ως μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
Ο δυσκολίες πολλές και σχεδόν πάντα ανυπόφορες. Αύξηση των τιμών με ταχύτητα ιλιγγιώδη, πολιτικές ενέργειες με οδυνηρές συνέπειες για τους πολίτες, απαγορεύσεις, περιορισμοί, κυρώσεις. Φόβος ότι το αμέσως επόμενο λεπτό το οτιδήποτε μπορεί να σου στοιχίσει την ίδια σου τη ζωή ή να σου στερήσει την ελευθερία. Ιδίως αν είσαι γυναίκα στο Ιράν του σήμερα. Ζωή πίσω από τη μαντίλα, με μόνο δυο σχισμές για τα μάτια, εν έτει 2022.
Κι όμως δεν ήταν πάντα έτσι τα πράγματα. Κι ας έγραφε το ημερολόγιο πολύ παλαιότερη χρονολογία. Κάποτε οι γυναίκες φορούσαν φούστες κοντές, έβγαιναν έξω και διασκέδαζαν όλοι μαζί χωρίς διαχωρισμούς. Υπάρχουν αποτυπωμένες οι αποδείξεις, στις παλιές, κιτρινισμένες φωτογραφίες, που ο Dara μου στέλνει από το φωτογραφικό άλμπουμ της οικογένειας. Και καθώς ξεφυλλίζει τις σελίδες του, μιλάει με πολύ θάρρος για όλα…
Συνέντευξη στη Βίκυ Καλοφωτιά
Αναπαλαιώσατε το σπίτι του παππού και της γιαγιάς σας και δημιουργήσατε το «Wadi House». Πώς σας ήρθε αυτή η ιδέα; Ήταν την εποχή που χάσατε τη δουλειά σας ως ειδικός στην επιστήμη της Πληροφορικής;
Η ιδέα ήταν πάντα στο μυαλό μου. Όταν ήμουν παιδί και «έφυγαν» από τη ζωή ο παππούς και η γιαγιά μου, πάντα ανησυχούσα για το σπίτι, γιατί δεν υπήρχε κανείς για να το φροντίσει. Το σπίτι ήταν εγκαταλελειμμένο και κάθε χρόνο ένα μέρος του γκρεμιζόταν και κανείς δεν νοιαζόταν. Έτσι αποφάσισα να αναλάβω τα έξοδα, προκειμένου να πραγματοποιηθούν οι εργασίες αναπαλαίωσής του.
Όταν η πόλη μου, η Yazd, προστέθηκε στον κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, άρχισαν να έρχονται πολλοί τουρίστες και τότε ήταν που συνειδητοποίησα ότι μπορώ να κάνω απόσβεση των εξόδων που θα έκανα για την αναπαλαίωση του σπιτιού, νοικιάζοντας τα δωμάτια. Οπότε δανείστηκα χρήματα από την οικογένειά μου, προκειμένου να το πραγματοποιήσω.
Ποιες ήταν οι δυσκολίες που αντιμετωπίσατε κατά τη διάρκεια των εργασιών;
Το σημαντικότερο πρόβλημα ήταν η καθημερινή αύξηση των τιμών στα πάντα. Δεν μπορεί κανείς να προγραμματίσει τίποτα και αν δεν αγοράσει αυτό που χρειάζεται σήμερα, θα πρέπει να το αγοράσει αύριο, σε υψηλότερη.
Ποιο είναι το αγαπημένο σας μέρος στο πανδοχείο;
Το αγαπημένο μου μέρος στο σπίτι είναι το δωμάτιό μου. Παλιά το χρησιμοποιούσαν ως μεγάλη αποθήκη. Τώρα του άλλαξα τη χρήση και το μετέτρεψα σε υπνοδωμάτιο. Είναι τόσο ήσυχο και άνετο και όταν κλείνω την πόρτα του δωματίου μου φαίνεται σαν να είμαι αποσυνδεδεμένος από τον εξωτερικό κόσμο. Όπως επίσης και το δωμάτιο στο υπόγειο, που πρόσφατα μετατράπηκε σε υπνοδωμάτιο, είναι πάντα δροσερό με φυσικό τρόπο, με ιδανική θερμοκρασία χωρίς να χρειάζεται κλιματιστικό.
Τι αναμνήσεις έχετε από το σπίτι, όταν ακόμη ζούσαν εκεί οι παππούδες σας;
Υπάρχουν πολλές αναμνήσεις. Η οικογένειά μου και οι θείοι και τα ξαδέρφια μου μαζεύονταν κάθε Πρωτοχρονιά για να δουν τους παππούδες μου. Το καλύτερο από όλα ήταν όταν εγώ και τα ξαδέρφια μου κάναμε βουτιές στη μικρή πισίνα και παίζαμε με το νερό. Επίσης, θυμάμαι ότι κάθε χρόνο φτιάχναμε χαρταετό με μια εφημερίδα και τον πετούσαμε στην ταράτσα.
Από ποιες χώρες είναι οι επισκέπτες που υποδέχεστε σε αυτό; Είναι ανάμεσά τους και Έλληνες;
Έρχονται επισκέπτες από όλο τον κόσμο. Μέχρι τώρα οι περισσότεροι από αυτούς ήταν Γερμανοί. Δυστυχώς, δεν είχα ποτέ Έλληνες επισκέπτες.
Το Ιράν είναι μια όμορφη χώρα που αντιμετωπίζει πολιτική και οικονομική κρίση. Σε ποιες πτυχές της καθημερινότητάς σας σάς επηρεάζει αυτή η κατάσταση;
Λοιπόν, αυτή είναι μια δύσκολη ερώτηση. Από τη μια πλευρά, οι διάφοροι περιορισμοί και κυρώσεις κάποια στιγμή θα κάνουν τους τουρίστες να σταματήσουν να έρχονται στο Ιράν και από την άλλη, η κυβέρνηση θα προβεί σε κάποιες πολιτικές ενέργειες που προκαλούν τις κυρώσεις και τρομάζουν τον τουρίστα που έρχεται στο Ιράν. Η απαγόρευση εξαγωγής φαρμάκων και πρώτων υλών θα έχει ως μοναδικό αποδέκτη τους πολίτες. Στο τέλος, μόνο οι απλοί άνθρωποι χάνουν.
Πώς θα περιγράφατε την πόλη σας, τη Yazd, μέσα από τα δικά σας μάτια;
Νομίζω ότι η Yazd είναι κάπως σαν ένα από τα μεγαλύτερα μουσεία στον κόσμο, που διατηρείται πολύ καλά και υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που ζουν σε αυτό. Μπορεί κανείς να νιώσει τον παλμό των αρχαίων χρόνων, όταν βρίσκεται σε αυτήν.
Έχετε παλιές φωτογραφίες από τον παππού και τη γιαγιά σας, όπου μπορεί κανείς να δει γυναίκες που φορούν κοντές φούστες. Αυτό έχει αλλάξει τελείως με το πέρασμα των χρόνων. Πώς είναι σήμερα η ζωή για τις Ιρανές;
Οι γυναίκες του Ιράν πάλευαν πάντα για τα δικαιώματά τους σε όλα τα στάδια της ιστορίας του τόπου. Μετά την Ισλαμική Επανάσταση του Ιράν, οι γυναίκες έχουν ακόμη πιο πολλά προβλήματα. Η υποχρέωση να φορούν χιτζάμπ (η μαντίλα ή αλλιώς το χαρακτηριστικό κάλυμμα της κεφαλής που φορούν οι μουσουλμάνες γυναίκες) είναι μόνο ένα από αυτά.
Σύμφωνα με τον ισλαμικό θρησκευτικό κώδικα διαβίωσης, οι γυναίκες πρέπει οπωσδήποτε να φορούν τα συγκεκριμένα ρούχα δημόσια, διαφορετικά μπορεί να συλληφθούν. Και μπορώ να δω πόσο υποφέρουν οι γυναίκες από την υποχρεωτική χιτζάμπ στο Ιράν.
Τι άλλο σχεδιάζετε για το μέλλον;
Όπως είπα και πριν, στο Ιράν δεν μπορείς να σχεδιάσεις τίποτα. Ελπίζω όμως ότι θα μπορέσω να επεκτείνω την επιχείρησή μου, αποκαθιστώντας τα σπίτια που βρίσκονται κοντά, σώζοντάς τα έτσι από την κατεδάφιση.
Επιπλέον φωτογραφικά στιγμιότυπα από το οικογενειακό άλμπουμ του Dara Daneshmand – το χθες και το σήμερα…
*Πηγή φωτογραφιών: Προσωπικό αρχείο Dara Daneshmand

Βίκυ Καλοφωτιά
Η Βίκυ Καλοφωτιά είναι δημοσιογράφος και απόφοιτη του Προγράμματος Σπουδών Δημοσιογραφίας της Γερμανικής Ακαδημίας Δημοσιογραφίας (Deutsche Journalisten Akademie, DJA) αναγνωρισμένη από την Κρατική Υπηρεσία Εξ’αποστάσεως Εκπαίδευσης (Zentralstelle für Fernunterricht, ZFU). Παράλληλα, είναι Πτυχιούχος Δημοσιογραφίας του Κέντρου Ελευθέρων Σπουδών του Ant1, καθώς και του Τμήματος Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ). Επίσης, είναι Κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης στην «Εφαρμοσμένη Παιδαγωγική: Διδακτική-Προγράμματα Σπουδών» του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ). Έχει εργαστεί σε ποικίλες ενημερωτικές ιστοσελίδες και εφημερίδες πανελλαδικής κυκλοφορίας αλλά και τοπικής αυτοδιοίκησης υπογράφοντας συνεντεύξεις και άρθρα με έμφαση σε θέματα κοινωνίας στο ελεύθερο και διεθνές ρεπορτάζ. Συγχρόνως υπήρξε και ραδιοφωνική παραγωγός παρουσιάζοντας δικές της εκπομπές με προσκεκλημένους εκπροσώπους του κοινωνικού, ιατρικού, πολιτιστικού και επιχειρηματικού κλάδου από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Σκοπός της είναι να ταξιδεύουν παντού μέσα από την πένα της και να καταγράφει με την κάμερα, ανθρώπινες ιστορίες, που εμπνέουν και κινητοποιούν. Ταυτόχρονα αναζητά πρωτότυπα θέματα από όλο τον κόσμο επιχειρώντας να δίνει βήμα σε αφανείς -και όχι μόνο- ήρωες της καθημερινότητας.