Το μεγαλόπρεπο μνημείο της Άρτας που γιορτάζει τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου

VK Magazine VK Magazine25/03/2023

Με λαμπρότητα και «άρωμα» Βυζαντίου, γιορτάζεται ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, στην Άρτα. Η θεία λειτουργία κάθε χρόνο, τελείται στο εμβληματικό Βυζαντινό Μνημείο της Παναγίας της Παρηγορήτισσας, με την άδεια της Αρχαιολογίας, προκειμένου να τιμηθεί ο ιερός ναός, που είναι αφιερωμένος στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου.

Η θέση του ναού είναι περίοπτη. Ο αρχιτεκτονικός τύπος, η στήριξη του τρούλου και η εσωτερική διακόσμηση καθιστούν την Παρηγορήτισσα ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της βυζαντινής Άρτας.

Αν και ο ναός είναι αφιερωμένος στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, προσδιορίζεται ως Παρηγορήτισσα, για την παρηγοριά που προσφέρει η Παναγία, στον κόσμο της πόλης.

Η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Άρτας, Βαρβάρα Παπαδοπούλου, παραθέτει σημαντικά στοιχεία για την ιστορική διαδρομή του ναού, που λειτουργεί ως μουσειακός χώρος.

Ο ναός ήταν το καθολικό ενός μεγάλου μοναστηριού. Η σημερινή του μορφή είναι αποτέλεσμα των επισκευαστικών εργασιών, που έγιναν από τον Νικηφόρο A’ Κομνηνό Δούκα και την σύζυγό του Άννα Παλαιολογίνα, στα τέλη του 13ου αιώνα, σύμφωνα με κτητορική επιγραφή, που σώζεται πάνω από την κεντρική πύλη εισόδου.

Δίπλα στον ναό σώζονται 16 κελιά και η Τράπεζα του μοναστηριακού συγκροτήματος. Οι ανασκαφές έφεραν στο φως ακόμη μια πτέρυγα από κελιά.

Τις πρώτες αναφορές για το μνημείο, συναντάμε κατά την Τουρκοκρατία το 1530.Τότε λειτουργούσε ως γυναικείο μοναστήρι, το οποίο επισκέφτηκε ο πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Ιερεμίας ο Α’. Λόγω της θέσης και του ύψους, ο ναός λειτούργησε ως τούρκικος προμαχώνας κατά την επαναστατική περίοδο 1821-1824, ωστόσο είναι βέβαιο ότι ποτέ δεν έγινε τζαμί.

Οι διαστάσεις του ναού είναι 20 επί 22 μέτρα. Στο κέντρο δεσπόζει ένας τρούλος με 12 πλευρές, ο οποίος στηρίζεται σε οκτώ παραστάδες πάνω στις οποίες εδράζονται κίονες σε τρεις διαδοχικές σειρές, αφήνοντας τον χώρο ενιαίο. Αυτή η αρχιτεκτονική προσδίδει πρωτοτυπία στο Μνημείο.

Η μορφή του Χριστού ως Παντοκράτωρα, πλαισιωμένη από 10 προφήτες, οι οποίοι εναλλάσσονται με ουράνιες δυνάμεις, όπως Χερουβείμ και Σεραφείμ, καθώς και τροχούς, καταλαμβάνει το κέντρο του τρούλου. Την παράσταση ολοκληρώνουν οι μορφές των τεσσάρων Ευαγγελιστών.

Αναστηλωτικές εργασίες έγιναν στο Μνημείο, στα μέσα του προηγούμενου αιώνα. Η εκκλησία της Παρηγορήτισσας είναι ένας μεγαλοπρεπής ναός, ο οποίος κατέχει περίοπτη θέση στην ιστορία της βυζαντινής τέχνης.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ