Ελένη Καπογιάννη: «Πρέπει να φοράω την μαντήλα, όμως δεν με πτόησε» – Η ζωή στο Ιράν και η προπόνηση της Εθνικής Ομάδας Μπάσκετ Γυναικών

Δεν χρειάστηκε να το σκεφτεί πολύ, αφού, για κάποιο λόγο αμέσως ένιωσε τα πάντα μέσα της να φωνάζουν «ναι». Γι’αυτό και όταν ρύθμισε όλα τα διαδικαστικά, έφτιαξε τη βαλίτσα και έβγαλε το εισιτήριο, που θα την οδηγούσε στο επόμενο στάδιο της καριέρας της.

Το εισιτήριο για το Ιράν, όπου η αλλοτινή επιτυχημένη αθλήτρια καλαθοσφαίρισης και νυν προπονήτρια στο αντικείμενο που της «έκλεψε» την καρδιά από μικρό παιδί, θα αναλάμβανε την τεχνική ηγεσία της Εθνικής Ομάδας Μπάσκετ Γυναικών.

Πρόκληση, στην οποία η Ελένη Καπογιάννη έκλεισε συνωμοτικά το μάτι και από το 2023 και πλέον βιώνει την καθημερινότητά της, σε μια χώρα, όπου οι γυναίκες παλεύουν για τα βασικά δικαιώματά τους, κρύβοντας τη θηλυκή τους φύση πίσω από τη μαντήλα. Αυτό, όμως δεν πτόησε την Ελληνίδα προπονήτρια ούτε για μια στιγμή.

Πριν από λίγο καιρό, προσγειώθηκε στην Ελλάδα λίγες μόνο ώρες πριν από τον βομβαρδισμό της Τεχεράνης από το Ισραήλ. Λίγο πριν ηχήσουν οι πρώτες σειρήνες του πολέμου. Λίγο πριν ξεκινήσει το ανελέητο σφυροκόπημα από τις βόμβες, που κάνουν έντρομους τους ντόπιους να σπεύδουν στα καταφύγια για να σωθούν. Όσοι από αυτούς τα καταφέρουν.

«Ελπίζω και προσεύχομαι να σταματήσει όλο αυτό, γιατί κανένας λαός δεν αξίζει να είναι σε πόλεμο, ιδιαίτερα οι αθώοι λαοί, οι άμαχοι, που αναγκαστικά πρέπει να ακολουθήσουν τις αποφάσεις των πολιτικών», την ακούω να λέει, όσο αφηγείται την ιστορία της.

Και κάπου ανάμεσα σε εικόνες, σκέψεις και συναισθήματα, ο χρόνος χάνεται χωρίς να το καταλάβουμε κάνοντας μυαλό και ψυχή να μεταφέρονται νοερά εκεί…

Συνέντευξη στη Βίκυ Καλοφωτιά

Το 2023 πήρατε την απόφαση να εγκατασταθείτε στο Ιράν αναλαμβάνοντας τη θέση της προπονήτριας της Εθνικής Ομάδας Καλαθοσφαίρισης Γυναικών. Τι χρειάστηκε για να τολμήσετε αυτό το βήμα;

Πάμε, λοιπόν πίσω στο χρόνο, στο 2023, όταν πήρα αυτήν την απόφαση. Μου είχε πει ο μάνατζέρ μου ότι ψάχνουν προπονητή για την Εθνική Ομάδα Γυναικών του Ιράν και για κάποιο λόγο αμέσως μου έκανε «κλικ». Και θυμάμαι ότι δεν σκέφτηκα και πολλά, πού πάω, σε ποια χώρα, πώς είναι η ζωή εκεί.

Ήμουν πολύ ενθουσιασμένη με αυτήν την προοπτική, με αυτήν την πρόκληση, που αμέσως ρώτησα τη Διοίκηση του Παναθηναΐκού, αν μου το επιτρέπουν αυτό και με το που μου έδωσαν την έγκριση, αμέσως είπα το «ναι» και έτσι μπήκαμε στις διαπραγματεύσεις με τον μάνατζέρ μου.

Υπάρχει κάτι που σας προβλημάτισε πριν βγάλετε το εισιτήριο και μπείτε τελικά στο αεροπλάνο;

Δεν μπορώ να πω ότι με προβλημάτισε κάτι ιδιαίτερα, γιατί η σκέψη μου περιορίστηκε στο ότι θα αναλάβω μία Εθνική Ομάδα και ότι θα δουλέψω μαζί τους για να τους βελτιώσω και να συμμετάσχουμε στο «FIBA Asia Division B» (βλ.ελλ. επίπεδο Β’ στο Ασιατικό Κύπελλο Διεθνούς Ομοσπονδίας Καλαθοσφαίρισης).

Αυτό και μόνο είχε κολλήσει στη σκέψη μου. Δεν σκέφτηκα δυσκολίες που θα αντιμετώπιζα πηγαίνοντας εκεί. Γνώριζα βέβαια ότι θα πρέπει να φοράω την μαντήλα, όμως και πάλι αυτό δεν με πτόησε. Βεβαίως είχα πάρει και τις σχετικές οδηγίες από την Ελληνική Πρεσβεία ότι θα πρέπει να είμαι προσεκτική και να ακολουθώ τους κανόνες και πάλι όμως ήμουν σύμφωνη με αυτό.

Ποιες ήταν οι πρώτες αντιδράσεις των παικτριών, όταν συναντηθήκατε για πρώτη φορά;

Οφείλω να πω ότι για τις παίκτριες ήταν κάτι το πρωτόγνωρο. Νομίζω ότι ήταν πάρα πολύ ενθουσιασμένες και ταυτόχρονα και κινητοποιημένες για να μου δείξουν τον καλύτερό τους εαυτό. Το ότι θα δούλευαν με μια ξένη προπονήτρια ήταν για εκείνες πολύ μεγάλο πράγμα και να μην ξεχνάμε ότι μέχρι το 2017 το Ιράν δεν επιτρεπόταν να συμμετάσχει σε διοργανώσεις της «FIBA Asia» λόγω του χιτζάμπ (βλ.ελλ. το κάλυμμα κεφαλής που φορούν οι μουσουλμάνες γυναίκες).

Οπότε το 2023, που πήγα εγώ θα πήγαιναν να συμμετάσχουν στο «Division B» με περισσότερες αξιώσεις από ό,τι την πρώτη φορά που συμμετείχαν μετά το 2017. Ήταν λοιπόν πολύ ενθουσιασμένες και ταυτόχρονα ανέβηκε πολύ η αυτοπεποίθησή τους και το κίνητρο για να πετύχουν κάτι καλό.

Πώς αντιμετωπίζουν εκείνες το να είναι γυναίκες, κάπου όπου η θηλυκότητα κρύβεται πίσω από μία μαντήλα και θεωρείται υποδεέστερη;

Οι αθλήτριες είναι κορίτσια που έχουν μεγαλώσει έτσι, έχουν μεγαλώσει με τον κανόνα του χιτζάμπ και με τους περιορισμούς, οπότε με έναν τρόπο είναι κάπως εξοικειωμένες. Όσο και να μην τους αρέσει όλο αυτό, θεωρώ ότι το έχουν συνηθίσει.

Βέβαια δεν ξέρω κατά πόσο αυτό συνηθίζεται αλλά μια μεγάλη μερίδα γυναικών έχουν βρει τρόπους να ελίσσονται και να διεκδικούν πράγματα, έχουν σπουδάσει, κατέχουν θέσεις-κλειδιά σε οργανισμούς παρ’όλο που είναι «αφανείς ήρωες».

Μοιράζονται μαζί σας τις βαθύτερες σκέψεις, τις έγνοιες και τις ανησυχίες τους;

Εγώ έχω πάρα πολύ καλή σύνδεση με τα κορίτσια μου. Πέρα από το ότι είμαι η προπονήτριά τους, μπορώ να πω ότι για πολλές είμαι η μαμά τους, η μεγάλη τους αδελφή και ένας μέντορας, γιατί «μπαίνω στα δικά τους παπούτσια» και εισπράττω με τι μάτια με κοιτάζουν. Μιλάω μαζί τους και σαν ομάδα αλλά και ατομικά με την καθεμία.

Οι περισσότερες μιλάνε αγγλικά αλλά και όσες από αυτές δεν μιλούν, συνεννοούμαστε με τα μάτια και τη γλώσσα του σώματος. Όλες λίγο έως πολύ έχουν μοιραστεί μαζί μου προσωπικά τους θέματα, έτσι ώστε να τις συμβουλεύσω και να είμαι κοντά τους. Προσπαθώ να το κάνω αυτό γιατί μου αρέσει κι εμένα, έτσι μπορώ να λειτουργήσω κι εγώ και πιστεύω ότι σε πολλά κομμάτια και μόνο το γεγονός ότι μου τα εκμυστηρεύονται, τις κάνει να νιώθουν πιο καλά και πιο δυνατές.

Σε τι δυσκολευτήκατε ιδιαίτερα κατά την περίοδο προσαρμογής σας εκεί και τι είναι αυτό που ακόμη σας δυσκολεύει;

Την πρώτη φορά που πήγα στο Ιράν, δυσκολεύτηκα πάρα πολύ να βρω το χώρο που θα μείνω, γιατί ήθελαν να με βάλουν σε κάποια ξενοδοχεία, τα οποία δεν μου άρεσαν και εκεί ήμουν πολύ αποφασισμένη ότι αν δεν έχω αυτό που θέλω για να μείνω, για να είναι η διαμονή μου εκεί άνετη, δεν θα καθόμουν. Έτσι το διεκδίκησα και με έβαλαν σε ένα πάρα πολύ καλό ξενοδοχείο δίπλα στο αθλητικό συγκρότημα όπου κάνουμε προπόνηση.

Η μόνη μου δυσκολία μετά από αυτό ήταν ότι για τους περίπου τρεις μήνες που έμεινα εκεί, δεν είχα τηλεόραση. Ήμουν για όλο αυτό το διάστημα και μέχρι να γνωρίσω κόσμο, με παρέα μόνο το κινητό μου, τα βιβλία μου και το μπάσκετ.

Τολμώ να πω ότι είναι κάτι για το οποίο θα μου έδινα συγχαρητήρια, γιατί τα κατάφερα, γιατί δεν με πήρε από κάτω, γιατί πάντα στο μυαλό μου έβρισκα διάφορα πράγματα να κάνω, έτσι ώστε να μην νιώθω τη μοναξιά, να μην νιώθω αποκομμένη και νομίζω ότι σε αυτό το κομμάτι έκανα πολύ καλή δουλειά.

Σαν από ένα σχέδιο της μοίρας βρεθήκατε στην Ελλάδα μόνο λίγες ώρες πριν ξεσπάσει ο πόλεμος μεταξύ Ισραήλ και Ιράν. Πώς νιώθετε παρακολουθώντας όλα όσα διαδραματίζονται;

Σε ό,τι αφορά στο ταξίδι μου στην Ελλάδα, λίγες ώρες πριν ξεσπάσει ο πόλεμος μπορώ να πω ότι πάντοτε ένιωθα τον εαυτό μου τυχερό και είμαι ευγνώμων στο Σύμπαν και στο Θεό γι’αυτό. Ναι, ήμουν πολύ τυχερή και στο μυαλό μου μέσα δεν είναι ότι θα κινδύνευα να χάσω τη ζωή μου αλλά αυτό που θα μου έφερνε πανικό και αναστάτωση, είναι ότι θα είχα εγκλωβιστεί σε αυτό το μέρος και δεν θα μπορούσα να φύγω. Παρ’όλο που αργότερα μάθαμε ότι και κάποιοι άλλοι Έλληνες που ήταν εγκλωβισμένοι εκεί, βρέθηκε τρόπος να επιστρέψουν στην Ελλάδα μέσω Αζερμπαϊτζάν.

Αν, λοιπόν συνέβαινε κάτι τέτοιο, θα με ζόριζε πάρα πολύ σαν άνθρωπο, θα μου έφερνε πάρα πολύ στρες και πανικό και είμαι ευγνώμων που δεν το πέρασα και είμαι ευγνώμων επίσης και για τους Έλληνες που είχαν εγκλωβιστεί εκεί, που μπόρεσαν και επέστρεψαν στην Ελλάδα.

Έχετε επικοινωνία με τις παίκτριες της ομάδας αλλά και με ανθρώπους που βρίσκονται ακόμη εκεί;

Δεν νιώθω καλά παρακολουθώντας τα γεγονότα. Νιώθω ανησυχία για τους ανθρώπους που έχω συνδεθεί, γιατί πραγματικά έχω συνδεθεί με τους ανθρώπους, έχω κάνει φίλους, τα κορίτσια, οι αθλήτριές μου είναι τα παιδιά μου, φυσικά και ανησυχώ. Φυσικά και συμμερίζομαι το δικό τους άγχος, την ανησυχία, την αβεβαιότητα.

Ελπίζω και προσεύχομαι να σταματήσει όλο αυτό, γιατί κανένας λαός δεν αξίζει να είναι σε πόλεμο, ιδιαίτερα οι αθώοι λαοί, οι άμαχοι, που αναγκαστικά πρέπει να ακολουθήσουν τις αποφάσεις των πολιτικών. Δεν ξέρω, αν είναι δίκαιες ή άδικες, δεν είμαι πολιτικός για να το κρίνω αυτό. Εγώ κρίνω, όμως ότι σε κανέναν δεν αξίζει να είναι μέσα σε πόλεμο εν έτει 2025.

Έχω επικοινωνία με τους περισσότερους ανθρώπους από το επιτελείο μου, με τις αθλήτριες επικοινωνούμε διαδικτυακά με μηνύματα παρηγοριάς και ενθάρρυνσης που τους στέλνω και τους λέω για τη διοργάνωση που έρχεται και ότι δεν παραιτούμαστε, να κάνουν όσο μπορούν ατομική προπόνηση και λίγα βάρη.

Με έναν τρόπο θέλω να τους πω να μην χάσουν την ελπίδα τους και να μείνουν κινητοποιημένες. Με όλους εκεί που μιλάω, μου περιγράφουν την κατάσταση, που ιδίως κάποιες ημέρες δεν ήταν καλή στην Τεχεράνη. Για δύο ημέρες δεν μπόρεσα καθόλου να επικοινωνήσω, γιατί δεν υπήρχε ίντερνετ αλλά ούτε και με κανονική κλήση μπόρεσα να επικοινωνήσω.

Ευτυχώς επανήλθε το ίντερνετ και μου είπαν ότι τα πράγματα είναι λίγο καλύτερα και ότι τώρα παίρνει και αποφάσεις ο υπουργός Αθλητισμού, για τις εθνικές ομάδες, για να συμμετάσχουμε στις διοργανώσεις της «FIBA Asia» ή άλλων Ομοσπονδιών της Ασίας, κάτι που είναι ενθαρρυντικό και δείχνει ότι τα πράγματα πάνε προς το καλύτερο.

Έχοντας διανύσει μια σημαντική πορεία, τόσο ως αθλήτρια, όσο και ως προπονήτρια, ποιες στιγμές θα ξεχωρίζατε μέχρι στιγμής χωρίς δεύτερη σκέψη;

Δύσκολη ερώτηση. Σαν αθλήτρια θα ξεχώριζα και θα μου μείνει χαραγμένη στη μνήμη μου η στιγμή, που με το Sporting συμμετείχαμε στο «Final Four» της αντίστοιχης «EuroLeague» σήμερα -τότε λεγόταν «Πρωταθλητριών»- στη Βαρκελώνη, όπου κατακτήσαμε την τρίτη θέση, κάτι που είναι τεράστια επιτυχία για μια ελληνική ομάδα, πέρα από τα πρωταθλήματα και τα κύπελλα που κατακτήσαμε στη χώρα μας.

Σαν προπονήτρια μια ξεχωριστή στιγμή για εμένα ήταν το πρωτάθλημα που κατακτήσαμε με τον Παναθηναΐκό μέσα στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας όντας το απόλυτο «outsider» (βλ.ελλ. αυτός που στο ξεκίνημα ενός αγώνα έχει θεωρητικά λιγότερες πιθανότητες να νικήσει) των τελικών.

Επίσης, θα διάλεγα τη στιγμή, όταν το Ιράν, στην πρώτη μου θητεία, μετά από 49 χρόνια πέτυχε την πρώτη του νίκη μαζί μου και όχι μόνο μία, καθώς κάναμε πολλές και φτάσαμε στον Τελικό. Όπως επίσης, θα ξεχωρίσω και τα προκριματικά των «West Asia Games», τώρα με το Ιράν, που κερδίσαμε εύκολα τους αντιπάλους μας και προκριθήκαμε πανηγυρικά στο «Division B».

Τέλος, θα ξεχωρίσω και τη στιγμή ως επικεφαλής προπονήτρια στην Κίνα, όπου οφείλω να πω ότι με όσους προπονητές που έχουν θητεύσει στην Κίνα κι αν μιλήσει κάποιος, θα επιβεβαιώσουν ότι είναι πάρα πολύ δύσκολη η προσαρμογή, γιατί οι Κινέζοι θέλουν να γίνονται τα πράγματα με τον δικό τους τρόπο. Πιστεύω ότι εγώ κέρδισα το σεβασμό τους και οδήγησα την ομάδα με πολλά εμπόδια και απουσίες, στο να μπει μετά από οχτώ χρόνια στα «playoff», που είναι μια πολύ σημαντική επιτυχία.

Κάνοντας έναν απολογισμό, ποιο όνειρο από όσα κάνατε ως παιδί δεν έχετε ακόμη εκπληρώσει;

Σαν παιδί τα όνειρα που έκανα, ήταν να είμαι καλή μαθήτρια, να ξεχωρίσω στην ακαδημαϊκή κοινότητα και πάντα ονειρευόμουν να παίξω σε υψηλό επίπεδο ως αθλήτρια. Πιστεύω ότι και τα δύο αυτά τα πέτυχα και είμαι αρκετά ευχαριστημένη. Το προπονητικό όνειρο ήρθε πιο μετά διότι δεν είχα ποτέ στο μυαλό μου να γίνω προπονήτρια, όμως πάντα μέσα μου ήθελα να ξεχωρίζω.

Το κυνηγάω γιατί είναι κάτι που αγαπώ, ενημερώνομαι, πηγαίνω σε όλα τα σεμινάρια και προσπαθώ να μάθω από παντού και να βελτιώσω τον εαυτό μου. Πιστεύω ότι μέχρι εδώ που έχω φτάσει, είμαι πολύ ικανοποιημένη, είμαι πολύ ευγνώμων. Καθετί που μου έχει παρουσιαστεί, το θεωρώ ως δώρο και ότι είναι το σωστό για τη δεδομένη χρονική στιγμή της καριέρας μου ή της ζωής μου, οπότε έτσι βαδίζω.

Δεν σταματώ, θέλω πάντα να έρχεται το καλύτερο. Δεν ξέρω ποιο θα είναι αυτό το καλύτερο αλλά είμαι σίγουρη και βέβαιη ότι αυτό που θα μου έρθει την επόμενη ημέρα θα είναι αυτό που θα είναι το σωστό για εμένα. Αυτό, από τη μία με ησυχάζει και από την άλλη μου δίνει κίνητρο πάντα να κάνω το καλύτερο που μπορώ.

Είμαι ευτυχής και ευγνώμων για όλα όσα έχω κάνει μέχρι σήμερα και πάντα είμαι έτοιμη να εξερευνήσω και το άγνωστο και καινούριες προκλήσεις.

*Πηγή φωτογραφιών: Προσωπικό αρχείο Ελένης Καπογιάννη