«Έπειτα απ’ τη γιορτή του Αϊ-Νικόλα, στις 12 Δεκεμβρίου έρχεται ο Αϊ-Σπυρίδωνας, για τον οποίο ο λαός μας πιστεύει πως θεραπεύει τα σπυριά και διώχνει την πανούκλα.
Κι ακόμα, πιστεύουν ότι είναι ο βοηθός του Αϊ-Νικόλα σε στεριές και θάλασσες και χαλάει τα παπούτσια του τρέχοντας εδώ κι εκεί για να βοηθήσει αυτούς που κινδυνεύουν.
«Ο Άγιος Σπυρίδωνας πολλές φορές βγαίνει από την εκκλησιά του στην Κέρκυρα, που είναι το λείψανό του, και γυρίζει τη θάλασσα και τη στεριά, για να κάμει καλά και να βοηθήσει εκείνους που τον επικαλούνται. Γι’ αυτό χαλάει τα υποδήματά του, και είναι αναγκασμένοι να του τ’ αλλάζουν κάθε τόσο». (Νικόλαος Πολίτης, «Παραδόσεις»)
Όταν η πανούκλα «χτύπησε» την Κέρκυρα, το 1825 και ’16, φάνηκε μια φορά στον αέρα ένας καλογεράκος με τη σκούφια του να κυνηγά ένα θηρίο και να το χτυπά μ’ ένα μεγάλο σταυρό. Ο καλογεράκος ήταν ο Άγιος Σπυρίδωνας και το θηρίο η πανούκλα. Ήταν σα λιοντάρι και μαϊμού μαζί, κι είχε φτερά σαν της νυχτερίδας. Στο κάπο-Σίδερο την ανάγκασε ο Άγιος, χτυπώντας την με το σταυρό, να κάμει σταυρό στο βράχο και να ορκιστεί να μην ξαναπατήσει στην Κέρκυρα. (Νικόλαος Πολίτης, «Παραδόσεις»)
«[…] Σε μια κερκυραϊκή παράδοση ο άγιος παριστάνεται να καταδιώκει την πανώλη. Από παρετυμολογία του ονόματός του πιστεύεται ότι θεραπεύει τα σπυριά και την ευλογιά. Γι’ αυτό και στη γιορτή του φέρνουν κόλλυβα στην εκκλησία. Ακόμη και τον πόνο των αυτιών θεραπεύει και είναι αξιοσημείωτες οι σχετικές θεραπευτικές συνήθειες.
Έτσι στην Κίο:
Όποιος πονούσε στο αυτί έταζε στον Άγιο Σπυρίδωνα να του πάει γλυκό, να γίνει τ’ αυτί του καλά. «Άγιε Σπυρίδωνά μου, κάνε τ’αυτί μου καλά, να σε φέρω ένα γλυκό».
Όποιος είχε τέτοιο τάσιμο, τον εσπερινό τ’ Αγίου Σπυρίδωνα έκανε λαλάγγια (τηγανίτες) ή χαλβά και τα πήγαινε στον άγιο Σπυρίδωνα, ήτανε ένα «μάρμαρο» στο βουνό, στο εξωκλήσιν Άγιον Γεώργιον, έβγαινε μέσα από το βουνό κι είχε μια τρύπα στη μέση.
Το είχαν φραγμένο με τζάμια γύρω-γύρω. Απάνω στο μάρμαρο ήτανε η εικόνα του αγίου Σπυρίδωνος και ένα καντήλι. Έπαιρνε ο παπάς τα λαλάγγια, τους έλεγε μια ευχή και τα μοίραζε στα παιδιά. Ύστερα πήγαινεν ο άρρωστος, άνοιγε τα τζάμια, έβανε τ’ αυτί του επάνω στην τρύπα και παρακαλούσε τον άγιο Σπυρίδωνα να του το γιάνει.[…]» (Γ.Α.Μέγας, «Ελληνικές γιορτές και έθιμα της λαϊκής λατρείας»)
«[…] Ήτανε προστάτης των φτωχών, πατέρας των ορφανών, δάσκαλος των αμαρτωλών. Kαι είχε τέτοια καθαρότητα και αγιότητα, που του δόθηκε η χάρη άνωθεν να κάνει πολλά θαύματα, για τούτο ονομάσθηκε θαυματουργός. Mε την προσευχή του μάζευε τα σύννεφα κ’ έβρεχε σε καιρό ξηρασίας, γιάτρευε τις αρρώστιες, τιμωρούσε τους πονηρούς ανθρώπους, όπως έκανε με κάποιους μαυραγορίτες που γκρέμνισε τις αποθήκες που φυλάγανε το σιτάρι, ενώ ο κόσμος πέθαινε από την πείνα, και καταπλακωθήκανε μαζί με το σιτάρι: «Και μελετώμενον λιμόν παρά των σιτοκαπήλων, έλυσε, συμπεσουσών αυτοίς, των αποθηκών αις τον σίτον συνέσχον».
Kαι μ’ όλα αυτά εζούσε με τόση φτώχεια, που σαν πήγε κάποτε ένας φτωχός να τον βοηθήσει για να πληρώσει κάποιο χρέος του, δεν είχε να του δώσει τίποτα, και με θαύμα έκανε μαλαματένιο ένα φίδι που βρέθηκε σ’ εκείνο το μέρος, και το έδωσε στον φτωχό, κ’ εκείνος το έλιωσε και πλήρωσε το χρέος του. Άλλη φορά πάλι έγινε κατακλυσμός, και τα ποτάμια ξεχειλίσανε και πλημμύρισε η χώρα, κι’ ο Άγιος Σπυρίδωνας προσευχήθηκε και τραβήξανε τα νερά και στέγνωσε ο νεροπατημένος τόπος…». (Φώτης Κόντογλου, «Γίγαντες ταπεινοί»).
Ο Ιερός Ναός
Ο Ιερός Ναός του Αγίου Σπυρίδωνα κτίστηκε το 1589, με τη μορφή μιας μονόχωρης Επτανησιακής Βασιλικής. Παρ’όλο που ο εξωτερικός της διάκοσμος είναι ιδιαίτερα λιτός, το εσωτερικό του ναού είναι πλούσιο σε διακόσμηση, με ιδιαίτερα εντυπωσιακό τέμπλο του 1864 από μάρμαρο Πάρου.
Οι εξίσου αξιόλογες εικόνες του τέμπλου είναι έργα του Κερκυραίου ζωγράφου Σπύρου Προσαλέντη. Η περίφημη «ουρανία» του ναού είναι χωρισμένη σε 17 τμήματα με χρυσά πλαίσια, ζωγραφισμένα αρχικά από το σπουδαίο Κερκυραίο ζωγράφο, Παναγιώτη Δοξαρά, το 1727.
Οι αρχικές εικόνες ωστόσο δεν κατάφεραν να επιβιώσουν λόγω της υγρασίας.
Στα μέσα του 19ου αιώνα και συγκεκριμένα το 1852, η «ουρανία» αποκαταστάθηκε και επανέκτησε χρώμα και ζωντάνια από τα χέρια του ζωγράφου, Νικολάου Ασπιώτη. Ανάμεσα στα πολλά αφιερώματα που δέχεται κάθε χρόνο ο προστάτης του νησιού Άγιος Σπυρίδωνας, διακρίνονται δύο μεγάλα καντήλια που αφιερώθηκαν το 1716, το έτος που γλίτωσαν οι κάτοικοι του νησιού από τους Τούρκους, με τη βοήθειά του.
Η Λάρνακα, στην οποία τοποθετήθηκε το Ιερό Λείψανο του Αγίου Σπυρίδωνα, κατασκευάστηκε στη Βιέννη, το 1867. Το Ιερό Λείψανο του Αγίου παρέμεινε στην Κύπρο για περίπου τριακόσια χρόνια μετά το θάνατό του, ενώ περίπου στο τέλος του 7ου αιώνα μ.Χ. μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη λόγω των Αραβικών επιδρομών κατά της Κύπρου.
Το 1456, τρία χρόνια μετά την άλωση της Πόλης από τους Τούρκους, ο ιερέας Γρηγόριος Πολύευκτος μετέφερε το Ιερό Λείψανο του Αγίου μαζί με το Σκήνωμα της Αγίας Θεοδώρας της Αυγούστας, στην Ήπειρο και από εκεί στην Κέρκυρα.
Η ιστορία της Κέρκυρας είναι βαθιά συνδεδεμένη με τον Άγιο Σπυρίδωνα. Μερικά από τα θαύματά του, όπως η σωτηρία των κατοίκων από λιμό, η απομάκρυνση των Τούρκων που πολιορκούσαν το νησί το 1716, η απαλλαγή του νησιού από την επιδημία της πανούκλας το 1629 και 1673, αποδείχθηκαν σωτήρια για το νησί.
Ο λαός της Κέρκυρας τιμά τον πολιούχο της μεγαλοπρεπώς με λιτανείες, πολλές φορές στη διάρκεια του έτους: στις 11 Αυγούστου, όταν και γιορτάζεται η σωτηρία του νησιού από την πολιορκία των Τούρκων, το 1716, στις 12 Δεκεμβρίου που γιορτάζεται η μνήμη του Αγίου, την πρώτη Κυριακή του Νοέμβρη και την Κυριακή των Βαΐων για την απαλλαγή του νησιού από την επιδημία της πανούκλας αντίστοιχα το 1629 και 1673 και το Μεγάλο Σάββατο για τη σωτηρία των κατοίκων από λιμό.
Χρόνια Πολλά…
Πηγές: ekklisiaonline.gr, corfutvnews.gr